Is i nGaeilge a mbíonn tionchar Crístaíochta impiririúlachais níos soiléir ná go mbíonn sé i mBéarla. Is Lent ina fhocal sasanach é a bhfuil (laethanta) fada (longer/lengthen) an chiall air; cé nach bhfuil carghas ach ina dhroch-Laidin ar quadragesima - sin é na daichead laethanta roimh Cáisc.
Mar sin féin bhí meon neamhspleách ag na manaigh in Éirinn roimh theachta Pádraig....
Sceilig Mhicíl
I rith na céadta tar éis aiséirithe Íosa as Nazareth thruaillíodh an diagacht Críostaíochta impiriúlachais le fealsúnacht nua-phlatónach ina bhfuil salach is lofa é ár gcorp daonna agus ár intinn leis. Do chum Agaistín coincheap peaca ár sinsir a ghreamaítear ar achan duine againn, de réir Agaistín bocht, le linn an gnímh giniúna féin! (Cuir milleán ar na thuismitheoirí).....Bhuel, ba fheilinach thar fóir é an fealsúnacht sin comh fhada leis an maorlathas impiriúil; bheadh sé orthu an cosmhuintir 'salach', 'peacúil' a coimeád faoi smacht - ina súdairí deontais poiblí iad, nach ea?.....
Ag an am céanna, dearbhaigh na diagairí impiriúila - is iad faoi tionchar fealsúnachta nua-phlatónach i gcónaí - go mbíonn Íosa as Nazareth ina Dhia féin. Do mhinigh an 'ghéarchúis' sin trí 'dhiagacht' faoin 'Tríonóide Naofa', is é féin ina rhún diamhair dothuigthe. Agus ba fheiliúnach é an 'diagacht' sin leis an Impire toisc go cuireann Íosa isteach i neamh, slán sabháilte as bealach, agus an Impire i gceannas ar talamh!......
Bhí na manaigh in Éirinn agus an cosmhuintir ann páirteacha an bheirt acu sa cultúr céanna is sa theanga céanna, áfach - ar a laghad roimh teachta Pádraig. Ach ina dhiaidh sin, an-throm a ba é tionchar na heaspaig impiriúila ar an pobal is ar na manaigh freisin. Mar sin féin, 's doigh liom go raibh an dlúthbhaint idir na manaigh is an pobal é a spreag na manaigh toraidh praiticiúila ón diagacht nua-phlatónach - ancorp salach is an cosmhuitir peacúil ó nádúr - a mhaolu. Chuir siad béim ar trócaire Dé agus cleachtadh faostine a tionscnamh.....
Ach ní leor é......Chaithimid an diagacht seafóideach sin a dhiultu ina hiomlán......
'Ba seafóideach é an smaoineamh a bhuail ar Agaistín faoi 'peaca na sinsir', is faoin gnéas ina uirlis salach dá tharchur! Tá orainn dearcadh fíor an soiscéil a athfháil. Cinnte tá gá againn aithrí a dhéanamh, sin é: ag dul (rachad reach) ar ais (aith) - cinnte, ach ar ais don chonradh Abrahamach bunusach......Caithimid achan údarás ach údarás Dé á dhiultú agus ár ndicheall á dheanamh (جهاد ǧihād) chun na réablóide Abrahamach a chur chun cinn - sin é, an ceartas simplí is ollchuimsitheach agus an grá bog ceanúil - anghráhach.....
Tá orainn achan deacracht a fhulaingt ar son an soiscéil, ar son na réabhlóide Abrahamach, gan gearán. 'S ann a fhaighimid an tuiscint ceart ar:
Chuala sibh go ndúradh: 'Súil ar súil, fiacail ar fhiacail.' Ach is é a deirimse libh gan seasamh in aghaidh and drochdhuine: ina ionad sin, an te a thugann buille sa leacan dheas duit, iompaigh chuige an leiceann eile freisin....(Matha 5:38 a leanas).
Ní raibh Íosa as Nazareth ina shíocánaí; níl ina réabhlóid neamhfhoréigneach é an réabhlóid Abrahamach ach oiread. Ba sa comhthéacs fógartha an réabhloide dosna chiníocha a raibh an foláireamh iompaigh...an leiceann eile. Bhain Íosa úsáid as foréigin agus é ag 'ghlandadh an Teampaill'....Bhí sé dearg le fearg, is foréigneach dá bharr.....Ach do bhí an fearg sin in éadan diultaithe ag an cléir a bheith páirteach sa réabhlóid....chun áitithe ar dhaoine a bheith páirteach sa réabhlóid, mar a scríobh Pól,
Bhí mé i mo gach ní do gach duine d'fhonn cuid áirithe acu a shábháil ar chuma éigin...(1Cor 9:22).
Níorbh ina thionscnamh nua é misean Póil chuig na 'ciníocha' ar chor ar bith. Ba cuid
lárnach é sa réabhlóid Abrahamach ón dtús, ach is tionscamh é a mbíonn ceannairí ar an 'phobail Dé' ag diultú i gcónaí. Ní gá duinn ach na 'fáidhithe' á léamh sa dTanakh nó na scríbhinní soiscéalacha á léamh, le brí na réabhlóide a thuiscint...Is ina réabhlóid uilíoch í an réabhlóid Abrahamach, ina réabhlóid i gcoinne جاهلية ǧāhiliyyah/jāhilīyah in achan áit a bhfaightear é.......
Dá bhrí sin is ina comhartha é dlúthpháirtiocht leis an Réabhlóid seo í an aoine Chargais. Níl ina píonós í nó ina píonós a chuirimid orainn féin. Is comhartha dlúthpháirtiochta í leis an chosmhuintir a mbionn faoi cosa an maorlathais atá i gceannas ar جاهلية ǧāhiliyyah/jāhilīyah - na bancéirí móra, mar shampla, agus a comhghuaillithe i measc na polaiteoirí. Is pearsanta é mo hábhar aoine; ach is fianaise poiblí é go gcoiméadaimid an tráth seo le chéile agus inár bpobal Abrahamch sinn.....Is é sinn an aoine is fearr:
An troscadh is áil liom, nach é seo é?
dar briathar an Tiarna Dia:
Geimhleacha na héagóra a scaoileadh,
an ceangal a bhaint den chuing;
an dream a smachtaíodh a scaoileadh saor amach,
an uile chuing a bhriseadh;
do chuid aráin a roinnt le lucht ocrais,
didean a thabhairt do bhochtáin gan teach gan treabh,
éadach a chur ar an té a fheiceann tú nocht
agus gan faillí a dhéanamh i do dhualgas i leith do mhuitire.
Ansin scallfaidh do sholas amach mar an maidneachan
agus is gearr go dtaga cneasú ar do chréachtaí... (Is 58:6-8)
Is ina fhianaise é ár troscadh le chéile, ina fianaise i gcoinne جاهلية ǧāhiliyyah/jāhilīyah!
Ach, sin ráite, bímis ag damhsa, agus sinn dóchasach thar fóir:
....ardaigí bhur gceann, oir tá bhur bhfuascailt in achmaireacht!
Slán go fóillín!
; D xxxx...............................xxx................xx.............x.....xxx....x......................................X
