na sinsir - amach as an ceobhrán

Bhí mé ag féachaint ar clár teilifíse ar sheinnteoir TG4 aréir. Clár faoi amhránaíocht a ba é ina rinne amhránaí mór-le-rá iarracht tinfeadh amhranaíochta na Ghaeil a mhiniú. Foinse dobhraite atá i gceist de réir dealraimh, ach ceangailte le spioradáltacht é, le 'Dia'?....rud éigin neamhábharatha?....Ach is ábhartha é achan neach sa chruinne - Dia san áireamh (Baruch de Spinoza: Ethics 1677)

                                                


Agus an toradh aigesean?......

Bhuel, 's dóigh liom go mbraithfimis níos láidre an dlúthbhaint eadrainn is Dia dá dtuigfaimis go bhfuil snaidhm fisiciúil bunúsach eadrainn. Níl Dia ina neach díchollaithe. Nílim ag tagairt d'Iosa as Nazareth agus é ina 'mhac Dé' mar a ndeirtear sa diagacht impiriúil an ceathrú aois CE. Is ina mhac Dé é de réir tuiscinte giúdach sa Salm 2. Is faoin Dia Abraham a bhfuilim ag caint. Bíonn sí/sé comhbhraiteach leatsa/liomsa toisc go mbraitheann sí/sé mar a gcéanna a mbraithimid féin!....

Níl eolas díreach abhartha ar Dia againn. Is ar an briathara sna scríbhinní Abrahamacha atá ár seasamh. Tá rogha romhainn: cé acu muinín a bheith againn ann nó nach a bheith. Mar shampla faoin aiséirí na marbh: níl cruthú dearfa abhartha faoi; níl ach dearbhuithe faoi sna scríbhinn Abrahamacha mar an dearbhú Íosa:

...mar gheall ar : 'is mise Dia Abraham agus Dia Íosác agus Dia Iacób'? Ní hé Dia na marbh ach Di a na mbeo.... (Matha 22:31 is ina ndiaidh).

Agus mé imo sheanduine dóite is ina cheist práinneach í! An mbeidh mé imo bheo beathach, aiséirithe óna marbh tar éis mo bháis nó nach mbeidh?

Tá scéalta faoi sna 'scríbhinní' Ach níl ina chruthú eolaíoch iad. Tá scéalta faoi taibhsí sa béaloideas i cultúir éagsúla trasna an domhain; ach is neamhábhartha í taibhse - maith go leor de réir meoin neophlatónach é ach ní bheinn sásta leis ar chor ar bith! Agus ní mar é seo an dearbhú ag Íosa. Is aiséirí ábhartha atá i gceist sna scríbhinní - Giúdacha, Críostaí, is Moslamacha. Níl ina nDia na taibhsí é an Dia Abrahamach, ach ina Dia na mbeo ábhartha é!

Sula rachaidh mé isteach sa dorchadas báis - agus ina dhubh-dhorcadas é an dorchadas báis atá os mo chomhair - tugaim fianaise ar briathar Dé sna scríbhinní Abrahamacha.  Tá muinín cuimsitheach agam ina bhriathar. Is ciallmhar mise ann is réasúnach. Tá fealsamh BdS imo threoraí freisin....

Is éagsúla amach is amach é muinín dearfa as bhriathar Dé ón 'crapsholas ceilteach', nó ón neamhbheachtas 'spioradálta' atá rófhlúiriseach sna meáin cumarsáide faoina saordhána. Ina clúdach é sin ar míchruinneas fealsunach nó ar uamhán os comhair an dorchadais nó ar cotúlacht is náire os comhair colainne nocht. Mar a scríobh an file TS Eliot sna Four Quartets: Humankind cannot bear very much reality.

Rogha eile is ea  a 'rage rage against the dying of the light' (Dylan Thomas). Freagra níos macánta é fiú más feargach éadóchasach....Cosúil é leis an salm at dtugadh i mbéal Íosa as Nazareth sna scríbhinní: a Dhia, a Dhia, cén fáth ar thréig tú mé? Ach ina salm caithrémeach é an Salm 22 ina bhfuil na línte deireanacha ina fógra na réabhlóide Abrahamach:

 is leis an Tiarna an ceannas: rialaíonn sé na náisiúin
agus adhrfaidh maithe móra an talaimh ina fhianaise:
cromfaidh ina láthair a ngabhann síos sa luaithreach.
......
Foilseoidh siad a dhílse do pobal nár saolaíodh fós.....(Salm 22:28 is ina ndiaidh).

Sin a fáth ar mhian liom a bheith ag damhsa leatsa, amach as dorchadas an báis is go ríméadach isteach an camhaoir i bParthas!

; ) xxx............................xxxxxx..............................................................................................XXX

Maidhc

Éist, a stór.......Is Alan Titley correct?........

gCluin tú mo ghlór 'tá ag cur do thuairisc'
Ó mhaidin go nóin is as sin go deireadh lae?
Éist, a stór, tá ceol ar an ngaoth
Is casfar le chéile sinn roimh dhul faoi don ghrian.

Shiúlas i bhfad is do shamhail ní fhaca
Ba mhór é mo bhrón is ba mhinic mé faoi néal
Éist, a stór, tá ceol ar an ngaoth
Is casfar le chéile sinn roimh dhul faoi don ghrian.

D'aithneoinn do ghlór as seo go Tír-fo-Thoinn
Is sheasfainn sa tsneachta is tú ag gabháil fhoinn go binn
Éist, a stór, tá ceol ar an ngaoth
Is casfar le chéile sinn roimh dhul faoi don ghrian.

Is gairid don lá ach is faide don oíche
Nach amhlaidh don tseachtain mar a shíneann sí go bliain
Éist, a stór, tá ceol ar an ngaoth
Is casfar le chéile sinn roimh dhul faoi don ghrian.

gCluin tú mo ghlór 'tá ag cur do thuairisc'
Ó mhaidin go nóin is as sin go deireadh lae?
Éist, a stór, tá ceol ar an ngaoth
Is casfar le chéile sinn roimh dhul faoi don ghrian



Scríobh Seán Cottrell alt san Irish Times 29 Eanáir 2016. Ba :

Opinion: How to rescue the Irish language

The focus at primary level, from junior infants to 6th class, should be on conversational Irish

an teideal air. Tuairim conspóideach is ea ann.

Chuala mé agallamh leis Alan Titley (Cormac5 29 Ean.), é ina hollamh 'Modern Irish' san ollscoil 'University College Cork' agus ina scríbhneoir mór-le-rá as Ghaeilge is as Sacs-Béarla. 

                                    

Ba dóigh liom go raibh AT glan ina gcoinne tuairim Seáin Cottrell. Chuir AT béim ar an dóigh ar mhúineadh teangacha iasachtacha agus mise imo hóige ag foghlaim Laidin, nó Gréigis, nó Fraincis, mar shampla. Is ina hintleachtach proifisiúnta é AT, ina laoch mar gheall ar an teanga. Ach níl ina uirlis intleachtach  go príomhúil í an teanga. Ina ball den colainn té angrách í - ina uirlis grá.....

Is sacs-béarla í mo theanga dúchais. B'ó mo thuismitheoirí béarlóirí ar fhoghlaim mé í agus iad ag labhairt liom go grách i caint plobaireachta leanbaí. Agus mé imo dhuine fásta, is le dlúthchaidreamh a bhunú is a doimhniú a cleachtaim na teangacha...an sacs-béarla, an Fhraincis., is an Ghaeilge. 's mar sin a cleachtaíonn an Ghaeilge an formhór daltaí sna scoileanna samhraidh sa Gaeltacht de réir dealraimh; is tá ceart acu faoi, ina uirlis leis an caidream a chothú.....

Bliain an taca seo Jimmy d'imigh uaim rún mo chléibh.
Ní thiocfaidh sé abhaile go dtabharfaidh sé cúrsa an tsaoil;.
Nuair a chífead é rithfead le fuinneamh ró-ard ina chomhair.
'S clúdód le mil é, sé Jimmy mó mhíle stór.

Bíonn m'athair is mo mháthair ag bearradh's ag bruíon liom féin.
Táim giobaithe piocaithe ciapaithe cráite dem shaol;.
Thugas taitneamh don duine úd dob fhinne 's dob áille snó.
Is chuaigh sé ar bhord loinge, sé Jimmy mó mhíle stór.

Raghadsa chun coille agus caithfead an chuid eile.
San áit ná beidh éinne, ag éisteacht le ceol na n-éan.
Ag bun an chrainn chaorthainn mar a bhfásann ann féar go leor.
Ag tabhairt taitnimh don duine úd, sé Jimmy mó mhíle stór.

Le 5000 blianta ba trí mheán na Ghaeilge a fuaimnaíonn na nGaeil an dlúthchaidreamh eatarthu. Is inár gcuimhne giniteach féin a fréamhaítear an treanga céanna. Chuir an bochtanas is an coiliniú sasanach bac i bhfeidhm ina gcoinne ionas nach fhéidir linn á thuiscint níos mó: an córas oideachais, fostaíocht, is náire faoin Ghaeilge dá bharr.....Ach 's féidir linn an cuimhne giniteach seo a ath-dhúiseahcht agus sinn ag éisteacht lei a bhfuil an céad céim eile.....

Mar a deir  Iosa as Nazareth: mura gcasa sibh arís chun a bheith ar nós leanaí, ní rachaidh sibh isteach i Ríocht na bhFlaitheas choíche....

Bímis ag éisteacht leis an Ghaeilge achan lá dá bhrí sin. Éistimis achan lá le Raidió na Gaeltaachta ar líne, nó le Raidió na Life, nó le Raidió Fáilte, nó le mar sin de. Is inár dteanga féin í. Agus ina dhiaidh sin, labhraimis í!

Slán go fóillín.....

; ) xxxx...........................xx.........x.....................................................................XXX

Maidhc

Oiche Burns.....

 

Chriochnaigh mé léamh an leabhar seo tráthnóna an 25 Eanáir 2016, Oiche Burns. Léigh mé beathaisnéisí eile ar Rabbie, ach as sacs-béarla a ba iad. Tá cupla leabhar eile faoi, sa seomra staidéir anseo:







Ach sa beathaisnéis cuimsitheach seo le Pádraig Ó Baoghill - as Ghaeilge - an nasc idir cultúr muintire Burns agus cultúr mo mhuintire féin a ba é anshoiléir, agus mé ag machnamh ar saol an file.
Ina bhfeirmeoirí tionóntaí a ba iad an bheirt dream acu is iad ag obair ar talamh bocht crua. Rugadh Felix Ravey ar bun na Beanna Boirce agus rugadh Mary Magee I gCuaille, co. Lú.

          
                 ag bun na Beanna Boirce

                       Cuaille

Do phos Mary is Felix i Learpholl i 1853....agus posadh  a garmhac, John, leis Annie Kennedy i Learpholl i 1904. Imo sheanathair/seanmháthair féin a ba iad, John is Annie. John Joseph Kennedy a bhi an ainm ar athair Annie; agus rugadh é i nGlaschú ach as dTuisceart na hÉireann ar tháinig a thuismitheoirí. ina hoibrithe séasúracha a ba iad de réir dealraimh.

Bhí leabhar nótaí ag m'uncail Jack ina rinne sé cóip ann focail amhráin a chuala sé John Joseph á canadh. Bhí amhráin le Rabbie Burns ina measc. 'Seanathair Albanach' ar thug siad ar John Joseph, agus iad ag á hidirdhealú ón a 'seanathair Éireannach', Michael Ravey! Ach ina nGaeil a ba an beirt acu fréamhaithe sa gcultúr céanna na nGaeil, agus ina nGaeil Tuaisceartacha iad go léir a goideadh an Ghaeilge uathu le bochtanas is eisimirce le linn an Gorta Mór.....

Thógadh sinn - mo dheirfiúr, mo dheartháir, is mise - ag éisteacht leis amhráin le Rabbie ó Jim Ravey, ár nathair ....Meon poblachtánach, agóideach, Gaelach is ea é a mbíonn ionaibh fós dá bharr!.......



Ach níorbh cóir duinn gan tagairt a dhéanamh san Oiche Burns don anghrá a raibh fite fuaite leis an meon réabhlóideach a bhí ag Rabbie agus a mbíonn ina théama lárnach sna bláganna seo!.......

's in grá leis achan duine agaibh a mbím......go dtrom!

Maidhc
xxxx

Féile Buiochais?...Lá Bróin Naisiúnta

    

Féile Buiochais sna Stáit Aontaithe.....?

Ollscrios cultúir na Dúchasigh a ba é an coilíniú sa Meiriceá ina hiomlán - thuaidh is dheas. Sin an fáth gur ina Lá Bróin Naisiúnta é 'Thanksgiving' sa tuaisceart chomh fada leis na Dúchasaigh. 's macasamhala iad le Clainne an Gorta Mór i Learpholl - ina stair bochtanais sa gréasán soisialta agus fadhbanna soisialta leis fiú go dtí an lá inniu....Mar sin féin formhór na saoránaigh sna Stáit Aontaithe - éireannaigh meiriceánaigh san Aireamh - a bheidh ag an Féile a chéiliúradh de Deardaoin, 26 mí na Samhna 2015.....

Tá deistín orm leis.....

De réir dealreamh ba ar brúidileacht fireannach is camiléireacht sna hionaid oibre a bhunadh cumhacht polaitiúil na éireannaigh-meiriceánaigh. Agus - mar 's fíor é i measc Clainne an Gorta Mór i Learpholl, is as sacs-béarla agus trí mheán an cultúr sacs-béarla a bheidh siad an Féile a chéiliúradh. Níl ina Gaeil a mbíonn an formhór acu, ach ina éireannaigh saibhir 'thar lear'. 's doigh liom gur bréagach is rómánsúil é an 'éireannachas' atá acu.

Ach 's mise imo Ghaeil 'thar lear' freisin is as Clainne an Gorta Mór mar go bhfuil siadsan. Dá bhrí sin diultaím chomhghairdeas a thabhairt doibh lá na Féile seo. Ina háit caithfidh mé nóiméad tosta i ndlúthpháirtíocht leis na Dúchasaigh Meiriceánaigh - i dtuaisceart is sa ndeisceart, ina sacs-bearlóirí is ina cainteoirí spáinnis le chéile.......



....go leighsaí Dia sinn go léir......

Maidhc

xxxx.................................xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx....................................................Xx

Gnéas réabhlóideach....

Deich blianta ó shin bronnadadh céim taighde orm. Máistir Fealsúnacht ar dtugadh air. Faoi cúrsaí gnéis a ba é an an tráchtas: An Eocairist Caitliceach Rómhánach - a croí angrách an teideal air. D'íoslódáil mé an grianghraf seo mar fianaise a thabhairt duitse ar eagla ar eagla nach creidfá gur ina dhiagaire mé!.......
   
                                            


An córas maitriarcach
De réir dealraimh is dócha é go raibh cianta fada ann roimh an ré a bhfuil fianaise scríofa faoi. Ré 'reamhstairiúil' a tugtar air. Sa naou aois deag tuairim coiteanta i measc antraipeolaithe a ba é gurbh níos 'cumhactacha' mna ná fir. Sochaí maitriarcach a ba í, ina córas geilleagrach is soisialta an-shimplí. Baileofaí bia - toraidh desna crainn, cnónna, duilleoga, plandáí - leis achan duine sa phobail, gan baint leis inscne nó aois. Chnuasofaí an bia agus a chomhroinn thabharfaí d'achan duine de réir a ghá féin...

'Eagraíofaí' an chóras giniúna mar a gcéanna. Ba cúpláil gnéasach an-shimplí é ach chun an gasra a neartú trí ndlúthchaidreamh pearsanta. Dá bheifí bean torrach dá bharr - b'ar an gasra ina hiomlán a raibh an freagracht aistí agus as an leanbh. Níl ina 'sheilbh' fir iad ach freagracht astu é air mar go mbíonn ar an 'pobal'.

Níl aon shampla eile eagraíochta den sort seo i measc na príomháithe ach amháin i measc na Bonobo - ápaí iad a bhaigtear sa Poblacht Daonlathach na gCongo.

                                                    

                               

Is mór an trageoid é nach lean muid an slí éabhlóideach seo!....

An réabhlóid paitriarcach
Fadó fadó sa ré réamhstairiúil, 's doichí é gur athraigh an scéal nuair bhí ar ár sinsir fearainn úra a fháil. Bhailóidis le scataí beaga eile taobh ar thaobh; ach bheadh imreas eatarthu, b'fhéidir faoi cearta seilbhíochta ar na fhearainn úra. Dá bhrí sin, caithfeadh siad fhreagrachtaí as cúram leanaí, cúram bailthithe bia is cosaint dúiche a roinnt óna chéile. Bhí na fir i gcoitinne níos mó is níos láidre ná na mna; agus thitfeadh freagracht cosainte an dúiche ar na bhfir. Seo thosú eagsúlachta dualgais de réir insce; agus d'fhás an córas  paitriarchach as.

Suim níos mó in atharacht eile a ba é i saol na bhfir. Caithfeadh siad a bheith cinnte gurbh ina leanaí féin iad na leannaí ar leith ar ghin siad. Ríthabhactach leo a ba é iad a haithint ionas gurbh fhéidir leo muinín a bhheith sna mic féin chun an fhearainn na clainne a chosaint. Bíonn loirg an riachtanais seo sa teanga an lae inniu fós: bráthair go dearthair ( 'bráthair-go-dearfa) is siúr go deirfiúr. Agus as seo, amach ina húirlis ginniúna a ba é - chun uimhireach na clanna a mhéadú an aidhm air. Roimhe ba an dóigh is tabhactach an dlúthchaidreamh a bhunú is a neartú é.....

An reabhlóid paitriarcach a ba é sin. Abhartach, brúidúil, cumhactach a ba é agus dlúthcheangal geilleagarthach leis....Botún ollmhór, léanmhar, cinniúnach a ba é an réabhlóid sin.....Teastaíonn uainn réabhlóid eile agus í ina réabhlóid  cuimsitheach, fréamhaí, ó bhun go barr. Caithfimid iompú ar ais i dtreo an Ghairdín.....


An réabhlóid Abrahamach
Conas arbh fhéidir linn sin a dhéanamh? ....An Réabhlóid Abrahamach! Bíonn na scríbhinní sa Tanakh, sa cnúasach soiscéalach, is sa Córan, ina sceitsí faoin éabhlóid iarrachtaí an réabhlóid seo a chur chun cinn. Leanaimis ar aghaidh leis! Is an réabhlóid gnéasach atá i croílár ann. Ní ábhar é níos mó faoi 'cearta mban' nó faoi cearta 'comhionannais'. Is bunusach níos doimhne é ná sin. Teastaíonn uainn athrú meoin faoi meas a chéile ar ár gcolainn. Fiú sa saol seo tá orainn dóigheanna a fhorbairt dlúthchaidraimh a chur i bhfeidhm sa gnáthshaol. Tá gá againn an nádúr a mbíonn gnéasach go bunusach, á haithint agus á cheiliúradh le meas agus gan náire orainn faoi.

Teastaíonn athrú cultúir uainn - sin é: athrú sna caíonna ina mairimid achan lá. Tá orainn achan nóiméad a maireachtáil go chomhfhiosach faoi tabhachtas na collaíochta i croílár ár saol, agus buiochas le Dia a mhaoíomh as an bronntanas seo!

Ba mhaith liom an blág seo a chríochnú leis amhrán réabhlóideach as Ghaeilge faoin tuar ceatha dlúthchaidrimh. Ach níl eolas agam faoi!.......Mhúnlaítear ár meon Gaelach le dhá mile blianta faoi cois impiriúil - i dtosach faoina chumhacht saolach agus ina dhiaidh faoina chumhacht cléiriúil san 'eaglais'. Sclábhaithe a ba muid......agus is inár sclábhaithe sinne fós inniu faoin cumhachta cultúir saolta Sacs-Béarla......

Mar sin féin rhognaigh mé amhrán as Bearla le chríochnú a chur ar an blág inniu. D'fhoilsíodh é le linn an Samhraidh Grá!



Slán go fóillín!

; ) x...............xx..................xxxx........................xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxX

Maidhc

an buaiteoir?..... sea é cinnte!

Is ina huirlis réabhlóideach é an paidrín. Úsáid a bhaineadh as ón dtús, áfach, le féin smacht a coiméad ar an cosmhuintir tríd. Níl an paidrín ach ina phíosa teicneolaíochta simplí lenár bhfócas a choinneáil ar slí éigin. Mar sin féin, 'coróin mhuire' ar dtugadh air chun diagachta impmiriúil a dingeadh go dlúth i cuimhne na gnáthdhaoine in iarthar na hÉorpa.

Mar sin féin agus d'ainneoin tionchar bogásach sotalach an formhóir na cléir in Éirinn is thar lear, seasamh láidir agóideach a ba é i gcónaí faoi cheartas ag Clainne an Gorta Mór. Ina laoch na Gaeil a ba é Arthur Dooley. 'S cinnte gur i bParthas a mbíonn sé; ach d'fhág sé taisce dealbha cré-umha ina dhiaidh.....

                                         

                                     

D'inis sé dom tráth agus é ag taispeántas dealbhaíochta a chur le chéile anseo i Kirkby go raibh gasúr beag ag méaraíocht na dealbha. Agus an gasúr ag dul fad leis iomha cré-umha Críost Aiséirithe, gháir sé dá hathair: 's an buaiteoir é seo! Bhain Arthursult mór as an focailín géarchúiseach sin; d'athnigh an buachaill beag le nadúr brí na deilbhe. Is ina bhuaiteoir fós é Íosa as Nazareth, cinnte, agus é aiséirithe óna marbh.

D'ainneoin gur chéas an ríaltóir impiriúil ar chrois é - le chúlchead an bunaithe cléiriúil - d'aiséirgh Íosa óna marbh. D'imigh sé sios in ifreann i rith a bheatha, i ndlúthphairteacht leis na boicht, chéasadh é, ach tháinig sé ar ais as agus na boicht in éineacht leis. Is cinnte bua na mbocht ón tráth sin ar aghaidh! Ní cruthúnas é sin gur in mhac-chomhshubstainteach-le-Dia é Íosa as Nazareth. 'S ina chruthú é gur néirigh leis an réabhlóid Abrahamch!....

Ba mhaith leis Constantin - agus leis achan polaiteoir beagnach ina dhiaidh - lánchumhacht a coimeád ina lámha féin. Caoithiúil a ba do é stair an Deascabhala - d'imigh An Críost amach as an saol seo de réir dealraimh. As an tráth sin amach, is ardcheanasach fós é an Impire (nó an Papa, nó an Uachtarán, nó Paitriarch, nó fir i gcoitinne) sa saol seo!....

Ach níl sé mar atá sna scríbinní soiscéalacha ar chor ar bith! D'fhógraigh Íosa an réabhlóid uilíoch ó nGalailí sa cruinniú deireanach idir Íosa agus na creidmigh i láthair a chéile - lá na Deascabhála. Is ina bhuaiteoir réabhlóideach é fós inniu! Chuireann fuineamh istigh ionam agus mé ag macnamh - in éineacht le Muire agus leatsa - ar an teachtaireacht deireanach seo ó Íosa sa saol seo.....Ar aghaidh leis an réabhlóid! Ní féidir stad a chur leis as an am seo amch.....

Ach cad é faoi Mhuire agus faoina deastógáil?......Ach nach bhfuil achan ball de Cumann na 'Naomh' i bParthas? Ní chiall ar bith difríocht a dhéanamh eatarthu. Is i dTír na nÓg iad go léir - go corportha - cinnte. Níl an lá deireanach ach ina sheift liteartha acapailipteach chun sinn a spreagadh gan an réabhlóid Abrahamach a thréigean, chun sinn a spreagadh slí na firinteachta a rhognú sa saol seo.

Táimse ag machnamh ar deastógáil Mhuire agus mar shampla deastógála ag achan duine againn. Ach tugaimis faoi deara gur bean í a 'deastógtar' sa scéal seo. Maireoidh éagsúlacht gnéasach i dTír na nÓg agus ina príomhchúis suilt eadrainn a mbeidh gnéas ann. Níl ina maighdean 'dallánach' í Muire! Níl ina coillteáin a mbeimid ann ach oiread. Comhlíonfar an réabhlóid gnéasach i bParthas is sin faoin dtuar ceatha gnéis......

                      

Tosaimid damhsa réabhlóideach an bheatha shíoraí go díreach, anois, sa saol anseo!




Slán go fóillín!

; ) xxx.................................xxxxx................................xxxxxxx................................X

Maidhc

Nílimid ciontaigh le bás Íosa.....nó na Giúdaigh ach oiread......

Sa blág diereanach: tá baint bunusach idir an paidrín Críostaí, an coróin Mhuire agus an diagacht impiriúil a mbíonn i réim ón ré Constantin go dtí an lá inniu. Ba an diagacht sin é ar thug Pádraig an Brythoneach ó Róimh go Éirinn: faoi Íosa as Nazareth ina 'mhac Dé', comhshubstainteach leis an Dia Abraham, agus faoi Muire ina 'máthair Dé' dá bharr.

Imo Ghaeil mise, ón chosmhuintir Clainne an Gorta Mór. Bíonn tuiscint ar leith agam ar tionchar na diagachta impiriúil ar mom mhuintir agus mé imo shagart is imo dhiagaire....

                          

Rinneadh sagart díom i 1967; agus bím imo shagart fós ach le céim taighde ón Ollscoil Learpholl (2005). Is an-thabhactach é an paidrín Chríostaí i mo saol laethúil. Ba an-thabhactach é i rith stair formhóir na nGaeil sa ré Chríostaí.  Sna bláganna is déanaí ba mhaith liom mo thuiscint air a roinnt leat. An  uair deireanach, scríobh mé faoina rúndiamhra sólásacha. Is faoina rúndiamhara dólásacha a scríobhaim inniu.....

Is léir é sna scríbhinní soiscéalacha gurb a bhí Íosa thíos leis an socrú a rinne sé dúshlán a thabhairt faoin bhunú cléiriúil Iarúsaléim. Dánta sa leabhar an fáidh Easáiais a ba iad an tinfeadh air. 'Amhráin Ghiolla an Tiarna' a tugtar orthu (Eas. 42:1-9, 49:1-6, 50:1-11, 52:13-53:12). Sa tríú amhrán spreagann an fáidh an Gilla a leanúint:

Aon duine in bhur measc a bhfuil eagla air roimh an Tiarna,
éisteadh sé le glór a Ghiolla!
An té a shiúlann sa dorchadas
gan léas le feiceáil aige
cuireadh sé a mhuinín in ainm an Tiarna,
baineadh sé taca as a Dhia.

Ach sibhse uile, fadaíonn sibh tine,
corraíonn sibh suas an ghríosach.
Isteach libh i lasracha na tine sin agaibh.
Mo lámhsa a chaithidh libh ar an dóigh sin,
suífidh sibh fúibh i peannaid. 

Níl ach dhá rogha roimh an creidmheach; cuir do mhuinín sa Tiarna is lean leis an Giolla, nó, má dhiultfaíonn tú a leanúint leis, dóiofar tú in ifreann!

Seo é mo ghiolla a bhfuil mé ag tabhairt taca dó, 
mo rogha a bhfuil páirt mo cléibhe leis. 
Tá mo spioradcurtha anuas agam air 
chun go foilsí sé an ceart do na ciníocha.....(Eas.42:1)

(an réabhlóid Abrahamach ar fud an domhain)

Sa dara dhán léifeadh Íosa:

Rinne sé claíomh faobhrach de mo bhéal,
chuir sé i bhfolach mé faoi scáth a láimhe.
Saighead líofa a rinne sé díom,
agus sé thart mé ina bholgán saighead....

Agus d'ainneoin go ligfí

mo dhroim le lucht a bhuailte
agus mo ghruanna leo siud a bhí ag piocadh na féasóige asam;
níor cheil mé mo ghnúis
ar mhasla nó ar sheile,

An té a saorfaidh mé ar chion, tá sé i ngar.....

Agus, sa cathrú hamhrán,

Tar éis saothar a anama,
feicfidh sé an solas agus beidh sasamh air.
Lena phianta déanfaidh mo ghiolla firéin de na sluaite....

Cé hiad na sluaite ach an cosmhuitir, na fágalaigh, is na ciniocha a bheith ina 'bhfíréin'; sin é: achan duine a cleachtann an ceartas.

Rinne Íosa aithris go hiomlán ar An Ghiolla. Ach, b'fhéidir go hainbhiosach a ba é an athrú bunusach a rinneadh ar léamh na dánta seo agus an cléir faoi thionchar an meoin impiriúil. Mar sin féin ba athrú bunusach ceille a bhí ann - athrú a raibh go díreach an rud a theastaighb ón chóras impiriúilleis leis an cosmhuintir a coimeád faoi smacht:

De réir na diagachta sin: básaíodh Íosa lena 'Giúdaigh' ach cheadaigh Dia sin a tharlú toisc gurb ina peacaigh suaracha sinn. Pionos báis a thuillimid; ach ina 'gabhar tiománta, a ba Íosa, inár áit. De réir na diagachta impiriúil, is sinn go léir ach an cosmhuintir go háirithe a mbíonn ciontach le bású Íosa. Níor básaíodh é agus é ag fianaise a thabhairt ar micheartas an córais paitrarcach impiriúil......

Athrú ceille ó bhun go barr a bhí ann.

A mhalairt ar fad, ina fhinné a mbíonn Íosa fós, agus é aiséirithe óna marbh, ina fhinné uilechumhactach, ar an réabhlóid Abrahamach. 'S ina mhairtíreach ( μάρτυς/finné) é....sa chiall céanna mar a bhfuil sé faoi achan 'mairtíreach' Abrahamach a thugann a beatha i mbaol ar son na réabhlóide leis an ceartas a bhunú sa saol seo.....

I rith mo mharana ar na 'rúndiamhra dólásacha', spreagtar mé féin le bheith imo fhinné, leis iarrachtaí gníomhacha chun na réabhlóide a chur chun cinn, anseo, i Learpholl, i measc Clainne an Gorta Mór. Agus nílim imo haonar - os rud é go bhfuil slua mór sin de finnéithe thart timpeall orainn mar scamall...(Eab. 12:1) ár sinsir ina measc......

(Focal scoir 

faoi peaca.

de réir an meoin Abrahamach, is peaca é achan rud a chur an ríocht Dé ar neamhní, achan rud a mbíonn ina bhac ar ceartas. Ina hualach trom é an mícheartas a cuireann cosc ar forbairt réabhlóideach. Sin an fáth a leannan an athfhriotal thuas go díreach: caithimis uainngach ualach mar aon leis an bpeaca sin a ghreamaíonn dinn agus rithimis go buansheasmhach an rás atá leagtha amach duinn.)

Slán go fóillín

; ) xx...........................xxx..................................xxxx.....................................xxxxx...X