An Dia ina pháirt linn?........

Cupla bliain ó shin, scríobh Tony Birtell cuntas faoi stair na Ghaeilge i Learpholl ó linn an Drochshaoil go dtí an lá inniu. As sacs-Béarla a scríobh sé an leabhrán seo cé go bhuil Gaeilge an-líofa aige.

                                                       

Miníonn sé gur ina Gaeilgeoirí iad an formhór na imircigh éireannacha go Learpholl ag an tráth seo ach gur dhiultaigh an cléir ag plé leo as Ghaeilge. De réir dealraimh bhí mar a gcéanna in Éirinn sa naoi aois deag......is an lá inniu fós?

Scríobh mé r-phoist chuig chupla ollscoil in Éirinn an tseachtain seo caite faoi teagasc diagachta as Ghaeilge ann - 5 r-phoist seolta. Ghlac mé dhá fhreagraí as Ghaeilge orthu; ach is doigh liom nach trí mheán na Ghaeilge a múintear an diagacht san Acadamh in áit ar bith in Éirinn. Tá scríbhinní a fháil faoin Diagacht Fuascailte as Béarla ann; ach ní tuiscint ar bith gurbh ina uirlis réabhlóideach Abrahamach ín ár dteanga féin.

Ach is ann duinn na dála sin a athrú.....Mar shampla, cupla blianta ó shin shocraigh mé an paidrín achan lá a rá as Ghaeilge......mo mharanna a dhéanamh ar na rúndiamhara sólásacha de Luain is de Dardaoin, na rúndiamhara dólásacha de Mairt is de Aoine. is na rúndiamhara Glórmhara deCéadaoin, de Sathairn is de Domhnaigh. Ach, agus mé ag macnamh air, 's féidir liom léargas réabhlóideach a chur ar achan deichniúr ann. Mar shampla:

faoi tuirlingt an Spioraid Naoimh: 

Ina theagmhas aon uair amháin is an uair dheireanach a ba é an 'rúndiamhair' seo, ina thús ag an tréimhse uilíoch na réabhlóide Abrahamach. Is ina fhéile Giúdach fós é,  ina tugtar an Torah dosna creidmhigh Abrahamacha.

An céad lá de céiliúradh 'Féile na seachtainí' a ba é - ina céiliúradh fómhair na cruithneachta i bPalaistín, caoga laethanta tar éis na Cásca. Sa dtraidisiún Giúdach is an lá é a cuimhnítear gur ina bhronntanas dosna Iosraelítaigh é an Torah/Dlí; sa dtraidisiún soiscéalach, áfach, is ina bhronntanas dosna 'ciníocha' é - d'achan cultúr is trí mheán achan teanga, an Ghaeilge san áireamh! Ina shíol réabhlóideach a ba é an aisling ag Abraham; is ina bhláthú uilíoch air é an soiscéal de réir Íosa as Nazareth.

De réir Íosa as Nazareth, áfach, seo anseo an Torah/Dlí i mbeagáin focail:  

'Gráóidh tú do Thiarna Dia ó do chroí go hiomlán agus d'anam go hiomlán agus ó d'aigne go hiomlán' - is í sin an aithne mór agus an phríomhaithne. Agus is cosúil léise an dara ceann: 'Gráóidh tú do chomharsa mar thú féin'. Ag bráth ar an dá aithne sin atá an dlí ar fad agus na fáithe.

Creidim sa soiscéal. Sin é go glacaim go praiticiúil gur anáil/spiorad cruthaitheora an domhain é a spreagann an réabhlóid seo. Is meafar é sin chun céille an Torah is an soiscéil, araon, a shainmhiniú. Ní leor é a suímh sa 'seomra uachtarach' a shamhlú agus sinn an paidrín ag rá inniu mar go mhuin na Proinsiasaigh in Éirinn fadó. Is ina huair cinniúna í an t-am faoi láthair é achan uair a léimid an Torah is scríbhinní soiscéalacha - ina hábhair eascateolaíochta é mar a deirtear duinne leis diagairí proifisiúnta faoi.....

Dá bhrí sin is ina searbhontaí-ar-bís sinn, de réir fáthscéalta sa 'béaloideas' Críostaí sna scríbhinní soiscéalacha. Tá orainn a bheith ullmhaithe ar achan nóiméad leis an réabhlóid Abrahamach a chur i bhfeidhm sna cúinsí ina bhfaightear muid, sna mionchúinsí san áireamh.....agus inár gcultúr féin....is trí mheán ár dteanga féin. Is inár 'codlatáin' sceimhlitheoirí sinne, a cuireann 'sceimhle Dé' ar prionsaí an tsaoil seo. Sin an fáth ar básadh Íosa as Nazareth leis na húdaráis impiriúila is na húdaráis cléiriúla maraon leo.......

Nach mar sin conas ar mhinaítí an bíobla duinn agus sinn, an beirt againn, inár nóige. Chuir an cléir sa paróiste cuma seicteach ar léamh an Bíobla leis an cosmhuintir i gcoitinne is go háirithe in Éirinn, ar léamh an haistriúchán air go Ghaeilge. Is seicteachas é thoradh den meon impiriúil sin a ndéanann coibhéisacha an creideamh is an creideamh de réir na cléir. Ba sin go díreach é an meon ar cháin Íosa agus na fáidhithe go léir......

Bíonn orainn á cháineadh freisin an lá atá inniu. - agus sin a dhéanamh as Ghaeilge. Ach chun á dhéanamh go héifeachtach, teastaíonn diagacht comhaimseartha uainn - as Ghaeilge....

Níl ach ina mhiniú ar an Bíobla é an diagacht. Ní go leor é duinn, agus sinn ina réabhlóidigh Abrahamacha, scríbhinní cráifeacha a léamh as Ghaeilge. Ní leor duinn scoláireachtaí Fulbright, mar shampla, a fháil chun an cultúir impiriúil sacs-Béarla a sú gan dushlán bunúsach a thabhairt do. Teastaíonn léamh an Bíobla uainn agus diagacht comhaimseartha faoi friesin. Sin an fáth a dteastaíonn diagacht as Ghaeilge uainn! Ach cad a dhéanfimid leis? .....

Bhuel, is chun an córais paitriarcach a leagan ar lár i measc na nGaeil - in Éirinn is 'thar lear - é an cuspóir ann. Is an fócas a chur ar tráchtadh comhaiseartha ar an Bíobla as Ghaeilge ina hiomlán é an sraitéis faoi; agus an beartaíocht? Chun dúshláin a spreagadh i measc an cosmhuintire; agus chun dúshláin go díreach do cúrsaí polaitiúila leatromacha ar leith - de réir an tráchta sin - a chur i bhfeidhm; is sin gan baint leis an córas cléiriúil a bhfuil i réim faoi láthair!

Ní fiú léamh an Bíobla duinn seachas trí mheán na Ghaeilge. Ní fiú é an léamh as Ghaeilge gan an réabhlóid ......

Sin an fáth a dteastaíonn diagacht as Ghaeilge uainn! Ach cad a dhéanfimid go praiticiúil leis? .....

Ach cá bhfuil na diagairí Gaeil?.......

Dá bhrí sin, a TG Lurgan, cuir Gaeilge ar an amhrán réabhlóideach seo le bhur dtoil!......





Maidhc

xxx...............................xxxxxxx..............................xxxxxxxxxx.........................X!

.......ach cén fáth bhfuilim ag labhairt sa paidrín do Mhiriam Beth Joachim, an máthair Íosa as Nazareth? Toisc gur tagairtí dí sna scríbhinní soiscéalacha: agus thaiscigh Muire ina cuimhne na nithe seo uile, ag machnamh orthu ina croí....(Lúc. 2:19); agus a mbíonn sí i measc ár sinsir i dTír na nÓg. Is chun ár chur i gcuimhne é gurb sa saol ábhartach seo a bhfréamhaítear an réabhlóid Abrahamach, agus sin i gcolainn, daonna, bog is anghrách.