Sunday 27 April 2014

...An Túr Babel: ár dteanga, uirlis réabhlóideach

An 96  bascatha ag Hillsborough....

25 blain ag fanacht le ceartas.....

Maslaithe fós mar is de gnáth é......

‘S cuimhin liom polaiteoir a scríobh i nuachtán i mBreatain sna seachtoidí  an aois seo caite agus é naimhdeach don cosmhuintir i Learpholl, gurbh fhearr le Sasana dá ndealeofaí Learpholl uaidh agus ligfaí ag imeacht leis an sruth go mBaile Átha Cliath....Ní raibh ábhar grinn ann....

Ar na mallaibh chuala mé focailín le máthar ag fear óg as deisceart Sasana faoi a leanann as Learpholl: ‘tá suil agam nach bhfuil blás Learphollach ar a cuid cainte’...
.
Bhí drochmheas mór ag bean as Londain ar gaolta ag a ceile toisc go raibh siad ina ‘Caitliceaigh as Kirkby’, sin é, de réir a barúil, ina Éireannaigh is isle.....Mar a léitear i teideal ag leabhar le John Belchem: Irish, Catholic and Scouse (Liverpool: Liverpool University Press, 2007) a mbionn comhchiallacha le ceile na trí fhocal seo; agus maslaitear an trí acu go forleathan i mBreatain. De dbhrí sin, is an sean-scéal céanna é i mbéal na daoine mór-le-rá i Sasana faoina 96 básaithe sa staid peile i Hillsborough 25 bliain ó shin....

Tuairiscaítear  Dé Aoine seo caite faoi léirmheas tarcaisneach ag feidhmeannaigh lonnaithe i stáit-córas anseo futhu agus siad ag ‘ceartú’ sonraí in alt faoin 96 i Wickipedia.....De réir an nuachtán, an Liverpool Echo:

A series of sickening revisions to the site began on the 20th anniversary of the 1989 tragedy, when “Blame Liverpool fans” was anonymously added to the Hillsborough section of the encyclopedia site.
Computers on Whitehall’s secure intranet were used again in 2012 to change the phrase “You’ll never walk alone” to “You’ll never walk again” and later “You’ll never w*** alone.” 
A further amendment from a government machine includes changes to the phrase “This is Anfield”, which appears above the players’ tunnel at the club's ground, to “This is a S***hole.”

The words “nothing for the victims of the Heysel stadium disaster” were also added to a description of the Hillsborough memorial at the Reds’ stadium.

On another occasion, the description of a Bill Shankly statue on the Anfield Wikipedia page was revised to change the well-known quote “He made the people happy” to “He made a wonderful lemon drizzle cake.”

The entries were posted from IP addresses used by computers based in government departments including the Department for Culture, Media and Sport, Her Majesty's Treasury and the Office of the Solicitor General.....

.... Of the 34 government IP addresses known to the public, at least two were used over a three-year period to insert the phrases “Blame Liverpool fans” and “You’ll never walk again.”

Is sampla é seo faoin meon cothaithe sa Stát-córas i mBreatain fós fá dtaobh den aicme lucht oibre i Learpholl. Is meon frith-éireannach é go bunusach áfach, ina meon ‘ciniochais’ amach is amach.

Is an meon céanna a mbionn ag an Stát córas in Éirinn, ‘s doigh liom, fá dtaobh den Gaeilge, lamh i lamh le chéile le meas santach ar an cultúr Coca Cola. Is  ina meon coilineach céanna é a mbíonn a lorg ar an saol san oileán Éireann inniu fiú, de réir dealraimh, céad bliain tar eis an Éirí Amach 1916.....

Dá bhrí sin, cén fáth a maslaítear muid fós i Learpholl? 'S an-shimplí é an freagra: toisc go mbímid inár eachtránnaigh inár dtír féin. Faoi mbarr ár gcraicinn, is 'éireannaigh' sinn, agus inár éireannaigh is isle sa domhain......Ach cad atá orainn a dhéanamh faoi - anseo, nó in Éirinn, nó trasna an domhain?...

                                   

Do bhuail mé – is mé ag obair i paroiste i bPáras sa samhradh  1976 – leis sagart Portaingéalach a bhí ag staidear sna ollscoil ansin (École des Hautes Études en Sciences Sociales). Manuel Fernandez-Fernandez a raibh ainm do.  Do thug sé dom cóip dá théis a thug sé faoi scrudú chun diploma a fháil. La Résistance Socio-Culturelle Des Amakhuwa Á La Colonisation Portugaise (1968-1973) i teideal a bhí air.

Na Amakhuwa:
Tá an teanga Makhuwa ina teanga Bantu a mbíonn i teanga duchais ag pobail ina gcónaí i Mozambique, i Tanzania, i Zimbabwe, i Zambia is i Madagascar. Is Makhuwa i teanga duchais ag 2.5 miliún duine. Tá an formhór acu ag maireachtáil go beo bocht; mar sin féin a mbionn a bhféiniúlacht bríomhar fós.                     

                                      

 I rith na téis, mhinigh Manuel go raibh dhá chuid san cur in aghaidh coilineachas portaingéalach ag na Amakhuwa: easumhlaíocht neamhdhireach mar aon leis easumhlaíocht direach. Bhí an teanga duchasach ina uirlis is tabhachtach san easumhlaíocht neamhdhireach.

Mar achan teanga duchasach, is álainn ar fad i an teanga Makhuwa!.....

 

Ach usaideadh an teanga chun teachtaireachtaí runda a fhoilsiú - mar a rinne na Gaeil san amhrán An raibh tú ag an carraig? ......Tá sé inniu sna Gaeiltachtaí, i Learpholl, mar a bhi sé i mar a mbíonn sé san Aifric.Is an coilíneachas buansheasmach agus an meon coilíneach sa Stát chóras, an beirt acu, in Éirinn agus is Sasana a beathaíonn diúltú ár gcearta daonna duinn. Agus is an teanga i ina uirlís is tabhachtach an meon nimheach seo a scríosadh.


Ar Raidió na Gaeltachta bíonn comhráite go minic i rith achan lae faoi riachtanais abharathach sna Gaeiltachtaí, faoi gá leis infhéistiocht, faoin gheilleagar......Is ábhair suntasacha iad,; ach níl iontu an fadhb bunusach ar chor ar bíth......IIs an meon coilineach ina fadhb bunusach; is an meon seo a rialann an Stát-córas i mBreatin agus in Éirinn fós. Dá bhrí sin, is céim stairiul é an cinneadh leis an Aontas Eorpach chun stádais mionlach a thabhairt do Kernow ('Cornwall' as Béarla).

Bro goth agan tasow, dha flehes a'th kar,
Gwlas ker an howlsedhes, pan vro yw dha bar?
War oll an norvys 'th on ni scollys a-les,
Mes agan kerensa yw dhis.
Kernow! Kernow, y keryn Kernow;
An mor hedra vo yn fos dhis a-dro
'Th on onan hag oll rag Kernow!
Gwlascor Myghtern Arthur, an Sens kens, ha'n Gral
Moy kerys genen nyns yw tiredh aral,
Ynnos sy pub carn, nans, menydh ha chi
A gews yn Kernowek dhyn ni.
Kernow! Kernow, y keryn Kernow;
An mor hedra vo yn fos dhis a-dro
'Th on onan hag oll rag Kernow!
Yn tewlder an bal ha war donnow an mor,
Pan esen ow qwandra dre diryow tramor
Yn pub le pynag, hag yn keniver bro
Y treylyn colonnow dhiso.
Kernow! Kernow, y keryn Kernow;
An mor hedra vo yn fos dhis a-dro
'Th on onan hag oll rag Kernow!


Taken from http://lyricstranslate.com/en/national-anthems-bro-goth-agan-tasow-anthem-cornwall-cornish-lyrics.html#ixzz300w9i3Ur


Old land of our fathers, your children love you!
Dear land of the west, what country is your equal?
Across the whole world, we are spread far and wide,
But our love is for you.
Chorus
Cornwall! Cornwall, we love Cornwall!
As long as the sea may be
As a wall around you,
We are one and all for Cornwall!
Kingdom of King Arthur, ancient saints and the Grail,
No other land is more beloved by us;
In you every tor, valley, mountain and house
Speaks to us in Cornish.
In the darkness of the mine and on the waves of the sea,
When we are wandering through overseas lands
In whatever place, and in however many countries,
May we turn our hearts to you.




Ach cad a  caithfimid a dhéanamh, go praiticiúil fá dtaobh an meon coilíneach?....

......Léigh mé ar na mallaibh blág (http://ancroiait.wordpress.com/2013/08/23/110-gaeilge-i-ngach-ait/)  in a bhfuil a minionn an údar conas usaideann sí an Gaeilge achan lá i gach comhrá le duine ar bíth sa Galltacht is sa Gaeiltacht in Éirinn.... straitéis simplí is an-éifeachtach i....straitéis réabhloideach......straitéis arbh fhéidir linn chur i bhfeidhm, mar shampla, achan uair a bhfuilim i comhrá leis aon duine a bhfuil blás éireannach ar a cuid Béarla....agus tá orainn a bheith muiníneach as an straitéis seo.....

Níl meas ar éagsúlacht teangcha ag an meon coilineach. Is 'peaca Túr Babel' é seo, ina peaca paitriarchach amach is amach. Ba mhaith leis na paitriarchaí gur i teanga paitriachach a labhairaíonn na oibrithe chun iad a coinneáil faoi smacht - ba mhaith leis na paitriarchaí a bheith ina ndéithe......Is iad na teangcha éagsúila ina thabhartais ón Dia fíor chun na paitriarchaí a smachtú agus dár bhfuascailt óna cumhacht ag an am céanna!.....

Déanaimis an réabhlóid inniu!

Chun deiridh a chur ar an blág inniu, seo anseo leagan mealltach ar amhrán a baineann deora asam i gcónaí. Toirbhrím é daoibhse, na cailíní Gaelacha a léigheann an blág seo!                 

                                           



Slán go fóillín!


; D xxx.......................................xxx.................................................X

Saturday 19 April 2014

Teachtaireacht na Cásca II, taifeadadh air

Seo anseo an teachtaireacht an cásca i bhfísfhoirm.....

.....tá brón orm faoi lochtana san fhís!!! ach ní raibh seans dá leasú..... : (





....agus leis an cranchiúil learphollach as cnuasach éirimiúil le Francis O Neill (1900). Cén fáth a chuir an Niallach cranciúil learphollac air, níl a fhios agam. Is uimhir a 1565 é san cnuasach.


Cáisc faoi shonas duit!

Maidhc Ó Riabhaigh




....teachtaireacht na Casca......

Foilsionn achan mac mathar a theactaireacht na Casca....Cén fáth nach thúsa....nó mise?...

....dá bhrí sin: ar aghaidh linn!....

Bhí cuairt ar na mallaibh ag Micheál D go Sasain.....Bhuel, níl sé go beacht; mar a h-eitil an eitleán uachtaráin thart thar Learpholl ó dheas go Londain chun bualadh le Lizzie Windsor (Saxe-Coburg)...

                                                           

Bhí ceolchoirm in urraim do Micheál D san Albert Hall, le linn an cuairte; ba 'Ceiliúradh' a raibh ainm air - as Gaeilge. D'féach mé ar taifeadadh sleachta uaidh ar an BBC iplayer. Níor choinnigh an eagarthóir ach aon amhráin as Gaeilge ann is ach cupla focal as le cois. Ní raibh 'Ceiliúriúradh' cultúir Gaelach ann ar chor ar bíth, ach ceiliúradh 'Éireannachais', agus sin as Béarla le blás an oileáin 'Éire' air....ceiliúradh Éireannachais na caogaidí....ag na imircigh i Londain sa ré sin.....banaltraí is tógálaithe...

Bhí díomá an-mhór orm faoi, amach is amach.....fiú déistin orm.....ba dearg le fearg mise agus táimse dearg le fearg fós....In áit glórtha ag na daoine ar an stáitse, do bhraith mé ina áit macallí pianmhara ann: ina measc, macalla glóir mo shin-seanathar - 'Irish Mike', an leasainm air sa ceantar Kirkdale anseo i Learpholl, aon as na 'trí Mhicilí' a scríobh mé i mblág eile fúinn....Chuala mé macallí glórtha mo sheauncailí, básaithí sa cogadh, i 1916...... agus macalla glóir mo seanaitin, Norah, a fuair bás den bochtanas sa bliain céanna...... Agus cluinim a macalli céanna i ngach áit imo thimpeall anseo, inniu, san blás Learphollach céanna, uaireanta garbh, uaireanta caoin, bog, mealltach....'éireannach'....anseo ar immeall 'measulachta' agus inár daoine den aicme is isle fós mar a mbímid i gcónaí.....

Ni raibh tagairt ar bíth fuinn i rith cuairte an uachtaráin.....Mar bhí cuairt ann ag duine den maorlathas Stáit a mbíonn ina h-oidhrí ag na córas a aiseag sinn as Éirinn is isteach sna slumaí suaracha, san am an Drochsaoil.....Diúltaíonn siad go deo go raibh sreang an imleacain ag ár máthair mar a gcéanna leis a imleacán féin. 'S fearr leo a bheith an-mhór leis na daoine mór-le-rá sa bhunú polaitiúil Sasanach agus a sult a bhaint as an cultúr Coca Cóla na mbéarlóirí trasna an domhain.....

....ach amháin sa saol seo! Tá an saol eile in aice linn fós....

Lá an aiséirí.....Lá ina ceiliúraimid cothrom na féinne.....ceiliúraimd go mbímid fós páirteach sa 'saol eile'....

Tógadh Íosa as Nazareth suas i ceantar leath-phagánach, 'Gailíl na ciníocha' a tugadh air. Is desna ciníocha' sinne...

Bíonn béim ar 'dilseacht' don traidisiún eiseach sa Bíobla is sa Córan - ni raibh eagnaíocht ar bíth ag na 'ciníocha' faoi an saol eile, mar shampla. Níl sé mar a gcéanna sna scríbhinní soiscéalaí. Lá an aiséirí chuaigh Íosa go Gailíl chun a chairde a chur amach le teachtaireacht: on lá seo amach 's féidir muinín a bheith as na ciníocha san eagna féin faoin saol eile, faoi chothram na Féinne is faoi anghra.....

......mar a mbíonn an eagna fite fuaite leis ár traidisiún gaelach .....is le cianta cairbreacha roimh teacht Pádraig!....Sa traidisiún 'pagánach' sin, tá' a fhíos againn gur féidir leis na sinsir a bheith i dteagmhail le moran daoine eile ag an am céanna, mar shampla sa gnáthshaol anseo....in aice liom anseo is in aice leat ansin! Níl Tír na hÓige ina fhantasaíocht, ina cluain a cuirimid orainn féin ar eagla roimh a mbás......Is ábhartha é!...agus is ann a mbíonn siad, ár sinsir féin.

Tá a fhios againn go bhfuil sé fíor, toisc:

                                                            D'éirigh sé!

Ach d'ainneoin go bhfuil siad, mo shinsir, in aice liom anseo, is i bhfad uaim siad ag an am céanna. Dá bhrí sin, tá tnuth agam leis comhrá a thabhairt, aghaidh ar aghaidh, do Felix Ó Riabhaigh is le Máire Mag Aoidh (iad ina tuismitheoirí ag an Micheál Ó Riabhaigh eile, ina imircigh anseo sa Drochshaol) ......

'S cinnte  freisin é go feicfidh mé go bhfuil ceartas a bheith acu faoi deireadh agus ag an milliún macasamhla dibrithe as a dtalamh i rith ama an Drochsaoil is ag an milliún ina marbh ar gach cosán. Feicfidh mé iad ina óige aris, ina coirp áille, mealltacha, láidre......

Ní gá dom le uachtarán nó le banríon nó le Papa nó le paitriarc eile imo theaglach féin, san eaglais, sa Stát......ní gá duitse leo ach oiread....Bíonn ár muintir, ár pobal linn!......iad ina beo i dTír na hÓige.....dairire.....cinnte......Toisc go d'éirigh sé!  ...agus eireoimid leosan freisin.....inár Gaeilgeoirí mar gheall ar ceartas, mar gheall ar anghrá....is mar gheall ar ár dteanga féin....

Ná lígimis tóna na paitriarcaí níos mó.....Bhí Éirí Amach ag an Cáisc anallod; ná bímis ag líreac ar aon maorlathas - éireannach nó gallda - a mian leo go ndéanaimid dearmad ar an firiine nach fiú é an saoire gan teanga. Cinnte, ní fiú an aiséirí faic gan an teanga......ní an Éirí Amach ach oiread.....Is ina dúshlán é an teachtaireacht na Cásca, ina dhúshlán d'achan impireacht in achan áit sa domhain. Déanaimis tús leis inár Gaeilgeoirí, dearga le fearg!


.